Apendice:Come voltà in Noeuva Ortografia Lombarda el dialet ticines scrivud con l'ortografia ticinesa
Questa pagina del Wikizzionari chì l'è scrivuda in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda |
1. Fàgh i cambiament ai parolle inscì come descrivud in de la tabella chì de sota
modifegamodifiche fondade sora la gramatica | modifiche fondade sora la pronuncia in dialet milanes | acent in mez a la parola de toeu via | modifiche fondade sora la pronuncia in di alter dialet | domà un cambi del segn grafich |
Letera in ortografia ticinesa |
Pronuncia IPA | Trasformazzion in Noeuva Ortografia Lombarda |
Esempi | |
---|---|---|---|---|
À à | [a] in mez o in principi de la parolla | à → a
+ e se l'è inanz de l'ultima letera e l'ultima letera l'è una consonant la gh'hà devesser dobia! |
càr → carr | |
[a] a la fin de la parolla | l'è istess | cà → cà | [ka] | |
Á á | [ɐ] [ɑ] | á → a | stráda → strada | [strɑ:da] |
áa | [ɐ:], [ɑ:] (participi passad e 'na quai parolla compagna de 'n participi passad[1]) | áa → ád | vardàa → vardad | [var'dɒ:] |
àa | [a:] | àa → a | lumbáart → lombard | |
B b | [b] | l'è istess | ||
C c | [tʃ] denanz a i,e [k] denanz ai alter letere |
l'è istess | lénc → léncer | |
cc | [k:] denanz ai alter letere (anca a "h" a la fin de la parola) | cc → c | Lècch → Lech | |
[ttʃ] denanz a i,e | l'è istess | |||
[ttʃ] in fin de parolla | l'è istess | lècc → lecc | ||
D d | [d] | l'è istess | ||
E è | [ɛ] in mez o in principi de la parolla | è → e
+ e se l'è inanz de l'ultima letera e l'ultima letera l'è l o r la gh'hà devesser dobia! |
pèna → pena | |
[ɛ] a la fin de la parolla | l'è istess | |||
èe | [ɛ:] in mez a la parolla | èe → e | vèert → vert | |
é | [e] in mez o in principi de la parolla | é → e | déntar → dentar | |
[e] a la fin de la parolla | l'è istess | |||
ée | [e:] (a la fin de la parolla) | l'è istess | assee → assee | [a'se:] |
[e:] (a la fin de la parolla -
nom con feminil in [era] o comunque per i parolle che in lombard oriental finissen con r) |
e → er | |||
[e:] in mez a la parola | l'è istess | |||
F f | [f] | l'è istess | ||
[f] a la fin de la parolla (quand che in ortografia milanesa a se scrivariss v,
de sicur: nom maschil che finissen con "va" al feminil) |
f → v | |||
G g | [g] denanz a "a", "o", "u" [g] denanz a qualsessia consonant via che "l" e "n" (varda de sota) |
l'è istess | ||
[ʤ] denanz a "i", "e" | -l'è istess, quand che i esisten minga in
di dialet indove chea se pronuncia [z] o [ʒ] -despoeu de s ► varda de sota |
|||
g → sg
(quand che i esisten di dialet lombard indove che's pronuncia [z] o [ʒ] - despess el capita denanz a "io", "iu", "ia", "ieou" con la "i" minga acentada) |
||||
[ʤ] deperlee in fin de parolla | l'è istess | |||
gg | [dʤ] | l'è istess | ||
gn | [ɲ] | l'è istess | ||
gl | [ʎ] | gl → j | ||
H h | ∅ | l'è istess | ||
ì | [ɪ] in mez o in principi de la parolla | ì → i
+ e se l'è inanz de l'ultima letera e l'ultima letera l'è l o r la gh'hà devesser dobia! |
padelìn → padelìn | |
[ɪ] a la fin de la parolla | l'è istess | |||
ìi | [ɪ:] | ìi → i | vedarìi → vedarii | |
í | [i] | í → i | cuníli → cunili | |
[i] (a la fin de la parolla) | l'è istess | |||
íi | [i:] (a la fin de la parolla - participi passad) | íi → ii | finíi → finii | |
J j | [j] | l'è istess | pajöö → pajoeu | |
k | [k] | l'è istess | ||
L l | [l] foeura che despoeu de [g] (varda de sora) | l'è istess | ||
ll | [ll] [l] (a la fin de la parolla con vocal curta acentada prima) |
l'è istess | ||
L l | [l] foeura che despoeu de [g] (varda de sora) | l'è istess | ||
M m | [m] | l'è istess | ||
N n | [n] | l'è istess | campanin → campanin | |
œ | [œ] | œ → oeu | sœ → soeu | |
Ò ò | [ɔ] | ò → o | dòna → dona | |
[ɔ] (a la fin de la parolla) | l'è istess | |||
òo | [ɔ:] | òo → o | pòor → por | |
ó | [o] | ó → o
+ e se l'è inanz de l'ultima letera e l'ultima letera l'è una consonant l e r la gh'hà devesser dobia! |
||
óo | [o:] (a la fin de la parolla) | óo → oo | vedaróo → vedaroo | |
[o:] (in mez a la parolla) | óo → o | |||
ö | [ø] | ö → oeu | vöj → voeuj | [vøj] |
öö | [ø:] | ö → oeu | fjöö → fjoeu | |
P p | [p] | l'è istess | ||
Qu qu | [kw] | l'è istess | ||
R r | [r] | l'è istess | ||
s | [s] (foeura che denanz a "ci" o "gi" ► varda de sota) | l'è istess | ||
[z] in mezz a la parolla o a la fin de la parolla se l'è minga dopia
(foeura che denanz a "ci" o "gi" ► varda de sota) |
l'è istess | |||
ss | [s] | l'è istess | ||
Sc sc | [ʃ] denanz a "i" o "e" o a la fin de la parolla [sk] in di alter casi |
l'è istess | ||
S'c s'c | [stʃ] | l'è istess | ||
Sg sg | [ʒ] | l'è istess | ||
s'g | [sdʒ] | l'è istess | ||
T t | [t] | l'è istess | ||
ù | [ʊ] | ù → o (ó a la fin de la parola) | padrùn → padron | |
ùu | [ʊ:] | ùu → o (oo a la fin de la parola) | ||
ú | [u] | ú → o (ó a la fin de la parola) | úra → ora | |
úu | [u:] | ú → o (oo a la fin de la parola) | dutúur → dotor | |
ü | [y] | ü → u
+ e se l'è inanz de l'ultima letera e l'ultima letera l'è l o r la gh'hà devesser dobia! |
üga → uga | |
üü | [y:] | üü → u | düür → dur | |
[y:] (a la fin di participi passad) | üü → ud | |||
V v | [v] | l'è istess | ||
w | [w] | l'è istess | wikizzionari → wikizzionari | |
[v] | l'è istess | wikizzionari → wikizzionari | ||
x | [ks] | l'è istess | ||
y | [i] [j] |
l'è istess | ||
Z z | [tʦ] al principi o a la fin de la parolla | l'è istess | zòca → zoca
nàanz → nanz |
|
[dz] in mez a la parolla | l'è istess | mèza → meza | ||
Ź ź | [dz] al principi de la parolla | ź → z | źitèll → zitell | |
zz | [tts] | l'è istess | cazzöla →cazzoeula |
- ↑ per esempi ducaa → ducad; praaa → prad
2. Ona quai altra roba de sgiontà
modifega►A. Sgionta e a la fin di plural feminil di nom e di agetiv che al singolar finissen con a
(varda anca Appendix:Plural di nom in lombard)
►B. Sgionta er ai verb de la terza coniugazzion al moeud infinid
►C. Sgionta "h" denanz a tute i vos del verb havé
►D. Sgionta "l" in fond ai nom che finissen con "öö" (oeu in Noeuva Ortografia Lombarda)
- Esempi:
- In ortografia ticinesa: "fiöö"
- In Noeuva Ortografia Lombarda: "fioeul"
- Esempi:
►E. Lassa scrivud l'acent in di verb a l'infinid in forma riflessiva
- Esempi:
- In ortografia ticinesa: "vardà" → forma riflessiva "vardass"
- In Noeuva Ortografia Lombarda: "vardà" → forma riflessiva "vardàss"
- Esempi: